تشخیص در اندو( اپیکال و پری اپیکال)
با توجه به تمام یافته هایی که بیمار به ما گزارش کرده است و یا خودمان آنها را بدست آورده ایم باید به تشخیص برسیم تشخیص پالپ و پری اپیکال هر دو برای ما مهم هست
بیماریهای پالپ را بر مبنای  یافته های کلینیکی که بیمار به ما گفته است و تستهای حیاتی که خودمان انجام دادیم بررسی میکنیم
تشخیص پالپ
اگر دندان مشکلی نداشته باشد به تستهای حیاتی درست جواب داده است ولی اگر دندان مورد نظر ما به نسبت دندانهای شاهد و تستهای حیاتی شدیدتر جواب داده است ولی کوتاه مدت هست ما ریورسیوال پالپتیس Rev.pulpitis را انتخاب میکنیم مثل وقتی که پوسیدگی کم عمق هست و ما مشکلی در آن ناحیه نداریم با یک پر کردگی ساده میتوانیم بیماری پالپ را درمان کنیم
اگر تشخیص ایرورسال پالپتیس Irrev.pulpitis باشد یعنی بیمار درد شدیدتری را از قبل به ما گزارش میکند یا درد خودبخود را به ما گزارش میکند و ما هم که تست سرما و گرما را که انجام دادیم میبینیم که به نسبت دندان شاهدشان درد شدیدتری دارد و گاهی اوقات بیمار از درد بسیار شدیدی در حین انجام تستها شکایت میکند معمولا هم دردهایی که در هنگام انجام تستهای حیاتی ما ایجاد میشود ادمه دار هست

هنگامی هم که شرایط دندان نکروز Necrosis  هست دندان مورد نظر ما به تستهای حیاتی هیچ جوابی نمیدهد
یادمان باشد که ept یا دستگاه تست الکتریکی فرق بین ریورسوال پالپتیس و ایروسیوال پالپتیس را برای ما مشخص نمیکند این دستگاه تنها به ما میگوید که دندان مورد نظر زنده است یا مرده
یعنی زنده است حالت نرمال ریورسوال پالپتیس یا ایروسیوال پالپتیس
و یا اینکه مرده است و حالت نکروز هست

تشخیص پری اپیکال periapical
بعد از تشخیص پالپ به تشخیص پری اپیکال میرسیم و تشخیص پری اپیکال بوسیله تستهای پری اپیکال انجام میشود یعنی دق و لمس .بیماریهای پری اپیکال اکیو اپیکال پریودنتیتیس پریودنتیت حاد اپیکالی acute apical periodontitis وقتی که دندان نسبت به دق به شدت حساس هست معمولا نسبت به لمس در ناحیه ایپیکال حساس نیست
در نمای رادیوگرافی گشادی پی دی ال را میبینیم که علت آن میتواند پوسیدگی و یا هر علت دیگری مثل وراکسیس یا تروما داشته باشد
کرونی که ایپیکال پریودنتیتیست یا پریو دنتیتیست مزمن اپیکالی مهم نیست که دندان  نسبت به دق یا لمس حساس باشد و  وقتی هست که در نمای رادیوگرافی تخریب استخوان را از مرحله اول تا مرحله آخر دیده شود کرونیک ایپیکال پریودنتیتیست از پارگی لامینادورا شروع شده و تا دیدن یک ضایعه بزرگ و واضح در اطراف دندان میتواند باشد
میتواند نسبت به دق حساس باشد وقتی که تازه شروع ضایعه هست و لامینا دورا تخریب شده است هنگامی که فضا اطراف دندان خیلی زیاد نبوده و ما با یک دقی که روی دندان انجام میدهیم  منجر به درد شدید بیمار میشود
ولی در حالتی که تخریب زیاد نیست لمس ما بیمار را زیاد آزار نمیدهد در حالی که در کرونیک ایپیکال پریودنتیتیسی که یک ضایعه بزرگ دارد دندان نسبت به دق حساس نیست زیرا یک فضای بزرگ در اطراف دندان هست و وقتی که دق میکنیم مایعاتی که در آن ناحیه هستند پخش میشوند و باعث آزار شدید نمیشوند در حالی که کرونیک ایپیکال پریودنتیتیسی که خیلی بزرگ هست و ضایعه بزرگی دارد نسبت به لمس ما کاملا حساس هست
اکیو ایپیکال آبسه acute apical abscess وقتی که آبسه حاد ایپیکالی یا علائم حاد آبسه مشخص هست مثل تورم ،درد ، ناراحتی ، بیمار ممکن است توکسیک هم باشد ولی یادمان باشد که نمای رادیوگرافی نداریم
کرونیک ایپیکال آبسه chronic apical abscess هست یا آبسه مزمن ایپیکالی  وقتی که فیکسچول ترکت داریم و نمای رادیوگرافی هم صد در صد داریم و ضایعه بصورت کامل دیده می شود
کاندنسینگ استیتیس condensing ostitis
وقتی که نمای ایپیکال ما بصورت اپسیتی دور ریشه قرار میگیرد و در دندانهای مولر مندیبل هم معمولا دیده میشود

آبسس فونیکس  phoenix abscess : در حقیقت کرونی که ایپیکال پرودنتیتیستی هست که الان یک آبسه حاد روی آن سوار شده است . پس ما برخلاف اکیو ایپیکال آبسه که نمای رادیوگرافی نداریم در فونیکس آبسس نمای رادیوگرافی داریم و علائم هم علائم حاد بیمار است

اتیولوجی etiology :اتیولوجی باید تشخیص داده شود که معمولا به علت پوسیدگی پالپ ایجاد میشود و شاید هم به علت ترمیمهای جدید و یا به علت تروماهایی که قبلا دندان خورده است

پروگنوس درمان prognosis که بر اساس شرایط پریو ، پروتس شرایط خود آناتومی دندان میتوانیم تعیین کنیم پروگنس خوب ، متوسط و ضعیف

ترتمنت پلنت treatment plan باید نوشته شود و بعد از آنکه به تشخیص رسیدیم اگر بیمار ما دندانش تشخیص  ریورسیول پالپتیس داده شد در این حالت ما بطور صد در صد نباید روت کانال انجام دهیم بلکه باید اول پوسیدگی را برداریم و اگر اکسپوز شد ما روت کانال میکنیم  در حالی که در ایریورسیول پالپتیس حتی اگر پوسیدگی را برداشتیم و بصورت مستقیم اکسپوز نشد ما باید روت کانال را انجام دهیم

ریتریتمنت در موارد خاص : اینسیژدرناژ ، ایپیکو ، ایپیکسونشیس و ایسپیکفیکشین هم همینطور در موارد بخصوص صحبت میشود

شرایط پریودنتال را هم بررسی میکنیم که اگر نیاز به اکسپندینگ روت پلنینگ و یا درمانهای دیگری مانند روت آمپوتیشن و یا همی سکشن داشته باشد یادداشت میکنیم

درمان رستورتیو بعد از کارمان چه ترمپروری باشد چه ویلدآپ باشد فستوکور باشد اینجا مشخص میشود
شما مرحله به مرحله چیزهایی را که درباره آنها صحبت شد را در این بخش پیاده بکنید و به یک تشخیص دقیق برسید و بر مبنای آن طرح درمان بریزید کاری که در مطب و کلینیک های خودتان نیز باید انجام دهید